Potraga za studentskim smještajem u Njemačkoj - nemoguća misija?. COSMO bosanski/hrvatski/srpski. 08.10.2024. 19:28 Min.. Verfügbar bis 08.10.2025. COSMO. Von Nenad Kreizer.
Potraga za studentskim smještajem u Njemačkoj - nemoguća misija?
Stand: 08.10.2024, 17:34 Uhr
Nenad Kreizer, Filip Slavković, Boris Rabrenović
Jeftinih stanova je sve manje na njemačkom tržištu nekretnina. Od toga najviše pate oni s plićim džepom, a među njima i studenti. Uoči početka semestra potraga za plativim smještajem se zaoštrava što cijene tjera u neslućene visine. Nenad Kreizer razgovara sa studentom iz Crne Gore Markom Vulevićem koji je nakon mukotrpne potrage pronašao smještaj, a Filip Slavković pojašnjava koje su aktualne cijene studentskog smještaja i hoće li se situacija u bliskoj budućnosti stabilizirati.
Njemačka posljednjih godina želi postati atraktivna zemlja ne samo za stručnjake nego i buduću visokokvalificiranu radnu snagu. Zbog toga se sve više otvara i za strane studente. Njihov broj se ove godine popeo na gotovo rekordnih 400.000.
Ukupno je u Njemačkoj u posljednjem semestru na nekom od visokoškolskih ustanova bilo upisano oko 2,7 milijuna studenata.
Svi oni naravno trebaju i krov nad glavom. I tu, s obzirom na krizu na njemačkom tržištu stanova, pogotovo onih u niskobudžetnom sektoru, nastaju problemi. Jer posljednjih godina je u Njemačku stiglo i preko dva milijuna izbjeglica koje u pravilu također konkuriraju za smještaj u stanovima koji su financijski povoljniji. Stoga je pritisak na ovaj segment ogroman što se naravno odražava i na porast stanarina.
Prema posljednjim statistikama objavljenima uoči zimskog semestra koji upravo počinje na njemačkim sveučilištima, za sobu u zajedničkom stanu, popularnom WG , ove godine treba izdvojiti rekordne svote. Neslavno prvo mjesto drži München s oko 800 eura mjesečno za sobu a slijedi ga Berlin u kojem je u međuvremenu gotovo nemoguće pronaći sobu ispod 600 eura.
To su iznosi koje si, usprkos državnoj pomoći za studente koje također rastu, sva manje i manje studenata može priuštiti.
Kolega Filip Slavković je pročitao dve studije, objavljene krajem septembra, koje se bave stanjem na nemačkom tržištu stanova i soba za izdavanje za studentkinje i studente. I, Filipe, šta pišu?
Ukratko, to je ona situacija kad znaš da nije dobro ali ti tek statistika dokaže koliko je loše.
Pa zašto baš tako?
Zato što su obe analize pokazale da su kirije za studentske stanove i sobe ove jeseni u proseku pet odsto skuplje nego pre godinu dana. Takozvana topla kirija, dakle stanarina koja uključuje i troškove grejanja i vode ali ne i struje i interneta, u Minhenu, koji je tradicionalno najskuplji, sad je već premašila 800 evra mesečno u proseku. Stanarine su poskupele u 37 od 38 univerzitetskih gradova u Nemačkoj dok je ponuda mesta za stanovanje za studente opala u 29 od pomenutih 38 gradova i to ponegde čak za 20 odsto u odnosu na početak semestra pre godinu dana.
Stutentski dom u Berlinu, Scharlottenburg
To zaista zvuči dramatično. Ispričaj nam detaljnije.
Reč je pre svega o analizi koju je Institut nemačke privrede, IW, smešten ovde nedaleko od nas u Kelnu, uradio za finansijsku grupu MLP, koja se od osnivanja specijalizovala za baš konsultacije u univerzitetskim krugovima. Gotovo istovremeno objavljena je i jedna uže fokusirana analiza koju je uradio Institut Moz es Mendelson, nazvan prema nemačko-jevrejskom filozofu ali s fokusom na istraživanju tržišta nekretnina, a koja je usredsređena samo na izdavanje studentskih soba pošto je urađena za internet-portal WG-gesucht koji je pak posvećen posredovanju soba za studente.
Marko Vulević, student politologije iz Crne Gore koji odnedavno živi u Kölnu, ispričao nam je o svojoj dugotrajnoj i mukotrpnoj potrazi za krovom nad glavom.
Marko, ti si nedavno doselio u Njemačku na studije. Koji je bio najteži aspekt tog procesa preseljenja u Njemačku?
Aspekat koji mi je oduzeo najviše vremena je svakako bio pronalazak adekvatnog smještaja. Jer u Njemačkoj sve je donekle lako pronaći i stvarno je zemlja koja obećava u različitim aspektima, ali kad govorimo o smještaju i nekim dogovorima što se tiče smještaja, jako je teško. U Njemačkoj sve je ničiji posao i sve je svačiji posao na kraju krajeva, a solidarnosti za studente itekako manjka. Bar u ovom aspektu u kojem sam ja to uvidio.
Kako je izgledala ta potraga u tvom slučaju?
Ja sam dobio stipendiju za master studije u Njemačkoj i ta stipendija je trebalo da mi obezbijedi i novac za smještaj. Ali da ja sam nađem smještaj. Ja sam tražio i tražio i tražio i tražio i to je trebalo da bude stavka koja inače, pošto kažu da Köln nije toliko zahtjevan za pronalazak smještaja, trebalo je da traje mjesec dana. Meni je trajala čitava tri mjeseca. Na kraju, od svih mailova koje sam poslao, a poslao sam preko 150 mailova da pitam za smještaj. Različite studentske domove, različite studentske organizacije, organizaciju koja me stipendiše, pored toga univerzitet svakoga! WG-Gesucht sam posjećivao svakih pet minuta i ništa nisam našao. Bilo je jako izazovno, jako teško i mnogo živaca mi je to pojelo.
Pa na čemu konkretno najčešće zapinje? Ako kažeš stipendija uključuje, naravno, i financiranje smještaja. U čemu je problem bio najveći?
Nnaravno stipendija sveobuhvatno pokriva troškove smještaja, ali smještaj da se pronađe ostaje na studentima, što je bilo preteško. Zbog toga što, prvo ja dolazim iz Crne Gore i ja nisam neko ko je upoznat sa njemačkim sistemom stanovanja i njemačkim sistemom potrage za stanovima ili WG-om, a sa druge strane jako je teško zbog toga što postoje jezičke barijere, kulturološke barijere. Uz to i veliki broj scamera koji se nalaze na društvenim mrežama i koji se nalaze na sajtovima za oglašavanje, tako da postoji veliki broj prepreka za koje nas niko ne priprema.
Rezultati obe studije su bili isti odnosno veoma slični.
Ova uže fokusirana analiza bavila se isključivo izdavanjem studentskih soba u stanovima koje studenti dele sa drugim studentima ili, ređe, sa vlasnicima koji u stanu i sami žive. To se na nemačkom zove Wohngemeinschaft ili skraćeno WG a značu bukvalno stanovanje u zajednici. To je specifično tržište stanova na kojem studenti nemaju mnogo konkurencije. Ali i tu je stanje isto kao i na generalnom tržištu nekretnina: ponuda opada a potražnja raste pa cene skaču.
I sveobuhvatnija analiza Instituta nemačke privrede se takođe bavila studentskim stanovima.
Njihov fokus nije bio samo na studentima koji traže „cimere“, kako se kod nas – a izvedeno od nemačke reči za sobu – nazivaju oni koji žive zajedno u jednom stanu, već su upoređivali i cene manjih stanova, od oko 30 kvadratnih metara recimo, koji se najčešće izdaju studentima. Tu je, međutim, konkurencija mnogo veća jer su ti tzv. samački stanovi interesantni i mnogim drugim osobama koje žive same od kojih upravo u većim gradovima mnoge mogu da plate više jer rade.
Zgrada u Frankfurtu sa tzv. mikro-apartmanima
I koliko onda treba platiti za studentske sobe ili samačke stanove u univerzitetskim centrima tj. većim gradovima u Nemačkoj? Analize su se, je li, odnosile na cene objavljene u avgustu 2024?
Analizirane su ponude stanova i soba u avgustu jer je to mesec posle letnje pauze kada studenti najčešće traže mesto za stanovanje kako bi se uselili u septembru i počeli studije u oktobru. Upoređivane su cene u 38 gradova u kojima se nalazi makar jedna visokoškolska ustanova sa najmanje 5000 studentkinja i studenata. Samo u jednom nemačkom gradu, u Hajdelbergu, cene kirija se nisu menjale dok su u Vircburgu i Tibingenu porasle za samo 1,6 odsto što je bilo niže od godišnje stope inflacije od 2,2, procenta u istom periodu. Najveći skok od 9,3 odsto zabeležen je u Lajpcigu i sa 9,4 procenta u Berlinu. Pri tom je Berlin jedini grad u kojem je značajno porasla ponuda malih stanova i to za 30 procenata u odnosu na lane, što je suprotno opštem trendu.
A koje sume onda konkretno treba izdvojiti za stanove i sobe?
Cene su obračunate za tzv. toplu kiriju za tipičan jednosoban stan od oko 30 kvadratnih metara, pri tom bez nameštaja, i za tipičnu sobu od 20 kvadrata, uz korišćenje kuhinje i kupatila koji su zajednički za čitav stan u kojem je u proseku najčešće troje studenata. Najskuplji je Minhen sa 807 evra mesečno za stan odnosno 588 evra za sobu, sledi Berlin sa 678 evra za stan i 511 evra za sobu, potom Frankfurt na Majni i Štutgart sa po 674 evra za stan i 535 odnosno 514 za sobu, pa Keln sa 645 evra za stan i 484 evra za sobu. Na listi potom slede Hamburg, Konstanc i Frajburg gde stanovi koštaju 620, 616 i 614 evra ali su sobe gotovo isto tako skupe: 542, 558 i 504 evra. To je osam najskupljih na listi od 38 gradova, u ostalima su stanovi jeftiniji od 600 evra mesečno. Najjeftiniji i jedini ispod 400 evra mesečno su Bohum, gde stan košta 333 a soba 268, i Kemnic, gde stan košta 263 a soba 215 evra na ime tople kirije. U proseku, preračunato, za samački stan treba izdvojiti 533 evra mesečno a za sobu u stanu sa cimerima ili cimerkama 420 evra mesečno.
I to je sve mnogo skuplje nego pred početak prošle studentske godine?
U proseku su cene više za 5,1 odsto što je poskupljenje dva i po puta veće od nivoa inflacije. Ali stanarine i inače rastu u čitavoj Nemačkoj a posebno u većim gradovima jer jednostavno nema dovoljno stambenog prostora a gradi se sve manje. Troškovi gradnje su porasli još od pandemije početkom 2020. i posebno od ruskog napada na Ukrajinu početkom 2022. a uz to idu i manjak radnika u građevini pa i sporo izdavanje građevinskih dozvola. Procene ekonomskih stručnjaka su da Nemačkoj trenutno nedostaje 600.000 socijalno prihvatljivih, dakle ne luksuznih, stanova. Posledica toga je ne samo da nema dovoljno malih stanova nego i da, recimo, manje porodice koje bi želele da se presele u veće stanove ne mogu da nađu povoljne ponude pa ostaju u malim stanovima koji onda ne mogu da se oslobode za nadolazeće generacije mladih samica i samaca.
Studenti u Münsteru smešteni u sportskoj hali
A to sve onda znači i da su studenti prilikom traženja stanova u konkurenciji sa zaposlenima…
Ekonomisti upozoravaju upravo na to da visoke stanarine odnosno manjak stanova postaju faktor destabilizacije nemačke privrede. Recimo, zbog visoke inflacije prethodnih godina od ove godine je povećana subvencija za stanarine studente, sa 360 na 380 evra mesečno. To je suma koju za plaćanje kirije dobijaju oni studenti koji primaju državnu pomoć tzv. BAföG. Ali, 380 evra je dovoljno tek za studentsku sobu u deset najjeftinijih univerzitetskih gradova a i sami uslovi za dobijanje BAFögA-a su veoma strogi. Čak i ako ignorišemo cene, problem je što stanova i soba zaista nema dovoljno. Veliki univerzitetski centri u gradovima koji sami po sebi nisu tako veliki stoga imaju posebno velike probleme. Primer za to je recimo Minster u Severnoj Rajni Vestfaliji koji ima oko 60.000 studenata za koje može da ponudi 5400 mesta u studentskim domovima; tako da ovaj grad od 315.000 stanovnika treba da ponudi sobe i stanove za 55.000 studenata. U pokušaju da nađu rešenje, univerziteti zakupljuju sportske sale gde nude privremeni smeštaj ali ni to ne rešava sve probleme. I kad se ovakva situacija ima u vidu, onda je jasno i upozorenje eksperata da manjak stambenog prostora i među studentima najviše pogađa one koji dolaze iz siromašnijih porodica ili one koji dolaze iz inostranstva pa nemaju ni vremena ni mogućnosti da na vreme traže povoljniji ili bilo kakav smeštaj. A broj studenata u Nemačkoj svake godine raste.
